Męty ciała szklistego mogą w znacznym stopniu utrudniać widzenie. Najczęstsze skargi pacjentów - to spostrzeganie wielokształtnych, zmiennych cieni, okresowe zamazywanie się obrazu zależne od ustawienia oka, widzenie przedmiotów "przez folię, wodę, dym". Niekiedy objawy te mogą być bardzo dokuczliwe, bardziej niż wynikałoby to z badania okulistycznego.
Istnienie mętów nie grozi bezpośrednio utratą wzroku, ale ich pojawienie się może być krytycznym momentem powstawania chorób oka mających wpływ na przyszłe widzenie. Jest to związane ze stanem ciała szklistego oraz chorobami towarzyszącymi mętom. Według raportu Journal of the American Medical Association z 2009 roku, nagłe pojawienie się zmętnień i wrażenia błysków, może oznaczać tworzenie się odwarstwienia lub otoworu siatkówki siatkówki u jednego na siedmiu badanych !
Męty najczęściej współistnieją z rozwodnieniem, odłączeniem, krwotokiem lub zapaleniem ciała szklistego.
Rozwodnienie (łać . synereza, rozpływ, upłynnienie) – Ultrasonograficzne cechy rozwodnienia ciała szklistego
to zmiana konsystencji ciała szklistego wskutek utraty kwasu hialuronowego i depolimeryzacji sieci włókien kolagenowych. Utrzymywane wcześniej przez kwas hialuronowy cząsteczki wody przemieszczają się do centrum, tworząc łączące się zbiorniki. Pojawiają się przestrzenie rozpuszczonego ciała szklistego ze zwiększoną krętością włókien kolagenowych. Następuje jego uwodnienie. Proces zwykle zaczyna się po 40 r.ż, ale w wieku 20 r.z. dotyczy już 20% objętości. Upłynnienie ciała szklistego występuje częściej u kobiet, w krótkowzroczności, w zwyrodnieniu barwnikowym siatkówki, w stanach zapalnych oka, po urazach i zabiegach chirurgicznych oka. Wraz z utratą objętości żelu pojawiają się siły kurczliwe prowadzące do zapadania się kory ciała witralnego i odłączania się go od siatkówki.
Tylne odłączenie ciała szklistego (ang. PVD, posterior vitreous detachment) Jest to oddzielenie tylnej błony ciała witralnego od siatkówki i zapadnięcie się jego kory. Rozwodnione centralnie ciało szkliiste nie jest w stanie podtrzymać jego obwodowej, ciężkiej kory. Dowiedziono także, że część ciała szklistego migruje z centrum i przedostaje się do przestrzeni pozahialoidalnej przez otwory w błonie hialoidalnej tylnej. Odłączenie ciała szklistego w OCTProces ten przebiega bez bólu i bez zauważalnych zakłóceń widzenia. Może się pojawić w każdym wieku, z różną intensywnością. Prawdopodobnie przyczyną są zaburzenia metaboliczne powodujące uszkodzenie protein, denaturacja przez wolne rodniki tlenowe, skłonności dziedziczne, oddziaływanie elektrostatyczne kolagenu pozbawione kwasu hialuronowego. Sugerowano także zaburzenie makromolekuł strukturalnych na powierzchni włókien kolagenu i samego kolagenu. Wyróżnia się: całkowite tylne odłączenie bez zapadnięcia się, całkowite tylne odłączenie z zapadnięciem, częściowe tylne odłączenie z pogrubieniem kory tylnej, częściowe tylne odłączenie bez pogrubienia kory tylnej, rozwarstwienie ciała szklistego.
Proces PVD trwa zwykle 6 tygodni. Jego częstość wśród pacjentów w wieku poniżej 50 r.z wynosi 10%, w wieku 70 lat wynosi 63%. W oczach bezsoczewkowych - PVD posiada już prawie 100% chorych. poniżej 30 r.z. – rzadko, pomiędzy 30-59 – 27%, powyżej 60 r.z.-63%. Powstanie PVD mogą przyśpieszyć urazy oka, zapalenia, krótkowzroczność zwyrodnienie barwnikowe siatkówki, operacje okulistyczne, choroby szklistkowo-siatkówkowe. Podstawą mojej wiedzy jest wieloletnia praca kliniczna...
PVD towarzyszy wrażenie błysków światła - tzw. fotopsje, opisywane przez pacjentów jako wrażenia błyskawic, iskier lub świecących obręczy. Błyski mogą poprzedzać lub towarzyszyć pojawianiu się dużego mętu. Czasami pacjenci obserwują także tzw. efekt pajęczyny. Występuje on przy odłączaniu się ciała szklistego od siatkówki, gdy jego krawędź jest grubsza i pacjent widzi światło – jak przez pajęczynę. Zjawisko to znika wraz z oddalaniem się ciała szklistego od siatkówki. PVD ma charakter łagodny i nie wymaga leczenia, nie jest objawem choroby. Jednak w przypadku nieprawidłowych połączeń szklistkowo-siatkówkowych PVD może odegrać decydującą rolę w powstaniu krwotoku do ciała szkistego oraz przedrać siatkówki.
Niekiedy odłączenie może przebiegać gwałtownie - jako ostre objawowe odłączenie ciała szklistego(nagłe przepłynięcia rozwodnionego żelu do przestrzeni pozaszklistkowej i natychmiastowe odłączenie kory tylnej od siatkówki). Występują wówczas intensywne wrażenia błysków światła, nagle pojawaijące się męty, krwotok.
Czasami obserwuje się tzw. niepełne odłączenie ciała szklistego w zespole szklistkowo-plamkowym. Występuje wówczas okresowe krzywienie się obrazu.
Krwotok do ciała szklistego
może być przyczyną dużych mętów lub wrażenia "deszczu" drobnych zmętnienień. Jego etiologia jest związana m.in z powstaniem otworów w siatkówce bez odwarstwienia (12-17%), tylnym odłączeniem ciała szklistego (8-12%), przedarciowym odwarstwieniem siatkówki (4-10%). Wylew krwi do wnętrza oka w takich przypadkach wskazuje na trakcje w miejscach ścisłego przyleganie siatkówki i ciała szklistego przy jego podstawie lub w obrębie zmian zwyrodnienia kraciastego.
Zapalenie płaskiej części ciała rzęskowego (łać. pars planitis), zapalenie ciała szklistego, stwardnienie rozsiane, borelioza, toxokarioza lub sarkoidoza mogą także przebiegać z pojawieniem się mętów. Obserwuje sie wówczas zagęszczenia ciała szklistego u jego podstawy widoczne jako "kule śnieżne"
W przypadku zauważenia zmętnień w polu widzeniu, widzenia "przez folię", wrażenia błysków światła, nagłej utraty ostrości wzroku - zgłoś się do mojego Centrum.
Zmętnienia ciała szklistego można leczyć ...